Antecedentes:

Unha diocese é un territorio cristián no que exerce  a sua xurisdición un obispo. O seu nome provén de tempos da Antiga Roma, onde desde o século III  lle daban ás divisións administrativas o nome de dioceses. De maneira que unha iglesia pertence a unha parroquia, e varias parroquias xuntas petenecen a un arciprestado, os cales, tamén agrupados, pertencen a unha diocese.

A diocese de Lugo debeu ter desde tempos mui antigos unha amplia extensión  porque o chamado Convento Jurídico Lucense da época romana extendíase desde os ríos Sil e Verdugo hasta o Navia, chegando por o leste hasta os Ancares.

Durante o período suevo Lugo constituíuse en sede metropolitana, que recuperou despois da Reconquista co rei Alfonso I, e que conservaría ata que Braga fora restaurada no ano 1071.

Co chamado Cisma de Occidente Lugo pasou a ser sufragánea de Compostela, permanecendo na mesma situación ata a época moderna. (ver Diocese de Lugo)

Modificación dos límites da diocese de Lugo do ano 1954:

Dende o século XVII prolongouse esta situación con mui poucas variaciós (sólo as derivadas da desamortización e do Concordato de 1851) hasta ben entrado o século XX, en que se produxeron algunhas outras alteraciós de menor entidade como a reducción dos arciprestazgos e algunhas modificaciós parroquiales puntuales.

A modificación de límites máis fonda prodúxose como consecuencia da firma do Concordato de 1953 entre a Santa Sede e o Goberno español, en que se acordou que os límites das dioceses existenes naquil momento non abarcasen distintas provincias civiles e que, pouco a pouco, fosen modificados de común acordo.

Por ise motivo, a diocese de lugo perdeu todas as parroquias que tiña na provincia de León, algunhas na provincia de Lugo e unha na provincia de Ourense. En cambio adquirio todas as que tiña a diocese de Oviedo e a de Ourense na provincia de Lugo, ademáis das que tiña Mondoñedo no arciprestazgo de Abeancos (Melide), da provincia de A Coruña.

Según datos da Diócesis de Lugo, desde 1645 existían 36 arciprestazgos, que perduraron con lixeiros cambios hasta mediados do pasado século XX. Por o séu interés, na seguinte imaxe representamos o mapa de Tomás López chamado tamén de Sáenz de Buruaga, publicado no ano 1769  e que se garda na Real Academia da Historia de Madrid.

(http://bibliotecadigital.rah.es/dgbrah/i18n/consulta/registro.cmd?id=12890):

Mapa de Sáenz de Buruaga trasladado á división administrativa actual.  Detalle da comarca de Chantada, onde se resaltan os límites dos arciprestazgos.