Nun documento muy importante para á nosa parroquia, datado no ano 1290, o rei Sancho IV el Bravo otorga ó mosteiro de Oseira o privilexio de poñer merinos nos seus cotos. Niste privilexio “cota” a freguesía de Santa Eugenia de Asma, según a donou ó dito mosteriro Don Rodrigo Gómez de Deza, o parecer da poderosa familia dos Churruchaos. Con iste provilexio Oseira adquire todo o poder señorial e administrativo sobre Santa Uxía de Asma
http://www.xenealoxiasdoortegal.net/ortegal/deza.htm
Destaca Fray Tomás de Peralta na sua obra “Fundación, Antigüedad y Progresos del Real Monasterio de Ossera” (1677) a importancia diste documento “concedido por el mismo Rey…” no que, por unha banda, o rey fai mercede ó Abade e ó mosteiro para que podan facer nomeamentos “dar títulos criando Merinos, y Iusticias en todos los Cotos de su Jurisdicion…” , e por outra, acota a freguesía de Santa Eugea de Asma “diferente de la otra de Ribas de Miño” para non confundila ca outra que la Santa Eugea de Graíces, A Peroxa.
Dános tamén algunha noticia sobre o solar de Rodrigo Gómez de Deza asociándoo á Fortaleza de Benquerencia, “…castillo que un tiempo estuvo junto al Fojo de Deza, de donde se llamaron Dezas.”
Infórmanos tamén Peralta que de alí a cinco días o rey concedéu outro documento confirmando o que seu pai concedera xa vinteoito anos antes “…en quanto à hazer libres de pechos, y seruicio Real, ansi a ellos, como a los que viuen en sus Cotos, y Iurisdiciones, a sus Colonos, y criados, y seruiciales.”
Por último, señalar que según o estudio xenealóxico de José Luis Lamigueiro, publicado na súa páxina de Internet http://www.xenealoxiasdoortegal.net/ortegal/deza.htm referíndose ó apellido Deza, Rodrigo Gómez de Deza (Rodericus Gomecii de Deza) “Manda con su mujer en 1242 todos sus bienes, heredades, y cotos a Oseira por no tener hijos vivos encomendando sus almas y la de su hijo difunto Pedro Rodríguez.”
.
NOTA: Á Era 1328 que figura no documento hay que restarlle 38 anos para obter o ano de 1290.
“Sepan quantos esta carta vieren. Como nos don Sancho por la gracia de dios Rey de Castiella de Leon de Toledo de Galliza de Sevilla de Cordova de Murcia de Jaen et de Algarbe. Por facer bien y merced al abbat del convento de santa maria de osera e por que ruegem adiós por nos tenemos por bien que ponga merinos en los sus cotos et los sus lugares según ann acostumbrado de los poner: y que usen del merindazgo como anfato ata aquí. Et outrossi por les fazer mas bien et mas merced cotamos les la flegresia de sta ougea de Asma que la ayan por coto y que la usem del según que facia don Rodrigo gomez de deça quando sela dio. Et defendemos firmemente que nenguno non sea osado de les pasar contra estas mercedes que los nos fazemos. En nenguna manera. Et qualquer que lo feziese del y a lo que ouviesse nos tornaríamos por elo. Et desto les mandamos dar esta carta Seelada con nuestro seelo de plomo. Dada en Vallit. xv días de Junio Era de mil. Trtos. Y xxviii. Annos. Don Martino obispo de Astorga et notario mayor en los Reynos de Castilla et de Leon et del Andaluzia la mande fazer por mandado del Rey. Yo Martin perez la fiz escribir. Eps Asturicen. Alfonso perez garcia perez”. |