26-3-2013
A delimitación do Val de Lemos aparece muy clara na obra de Miñano “Diccionario Geográfico-Estadístico de España y Portugal”, onde señala que “El Valle de Lemos, que es todo el terreno comprendido dentro del ángulo que se forma por la confluencia del Sil y el Miño, y una línea tirada desde la Barca de Pincelo en la feligresía de San Vitorio, siguiendo por encima de Villacaiz, cruzando luego la jurisdicción de Paradela, bajando de Cerbela y continuando hasta el río…”. Posiblemente se refira ó Lor.
Pódese dedir que toda a Terra de Lemos pertenecía á xurisdicción do Conde de Lemos, excepto os seguintes cotos e xuisdiccións:
- Doade, do Mosteiro do Pino de Monforte
- Frontón, Jur. Ord. Mon. Rivas de Sil
- Amandi, do Cabildo de Lugo
- Lobios, San Payo de Santiago
- Acóba, da Catedral de Lugo
- Villa Sánte, do Marqués de Villasante
- Vér, do Obispo de Lugo
- Layósa, do Conde de Maceda
- Tor
- Sober
- Pombeiro (Parroquia de), do Mosteiro de Rivas de Sil
- Eiré, do Real Hospital de Santiago
- Atán, y Villar de Ortelle, do Obispo de Lugo
- Aboíme, de varios
- Villalpápe, de don Joseph Saavadra
- Mosteiro (San Payo), de Don Alonso Miguel de Mendoza
- Bóveda(San Martiño), do Marqués de Viánce.
- Freán (Santa Cecilia) e Villaesteva (San Salvador),da Xurisdicción de Chantada e señorío da Marquesa de Astorga
- Sobreda (San Xoán), de Taboada
- A Broza (San Tomé), da Xurisdicción de Incio y Broza
- Cereixa(San Pedro), dentro da Xurisdicción de Brollón, pertenecía ó Obispo de Lugo
A anarquía na distribución do territorio das xurisdiccións síguese manifestando na terra de Lemos. Nada millor que a descripción que fay o diccionario de Miñano do COTO NOVO e o COTO VELLO para darse conta da irregularidade dos «límites» das xurisdicciós:
Para poder interpretar o contido do texto anterior, resulta impresdindible valerse de algún tipo de cartografía. Recoméndolles a consulta do siguinte mapa histórico elaborado por mín con datos procedentes do Censo de Floridablanca e do Catastro de Ensenada:
Aínda que se estima que resultan necesarios para a mellor comprensión da situación, no mapa anterior non se incluiron os límites dor terminos municipales para non interferir cás xurisdiccións. No seguinte mapa pódense ver claramente cada un dos concellos e os seus lìmites (Saviñao, Pantón, Sober, Monforte, Bóveda e A Pobra de Brollón e algún máis):