A actual provincia da Coruña fórmase coas antigas provincias da Coruña e Betanzos, e a parte norte do río Ulla, pertencente á antiga provincia de de Santiago.
A maior proporción de territorio sometido ó réximen señorial na antiga provincia da Coruña correspondía á Nobleza Titulada (41%), seguida do Realengo con un 32%.
A Fidalguía e o Clero Regular quedan nun segundo plano co 15% e o 13% respectivamente (ver cuadro).
DOMINIO | FELIGRESÍAS | HECTÁREAS | % |
NOBLEZA TITULADA | 35 | 32.177 | 40,67 |
REALENGO | 39 | 25.389 | 32,09 |
HIDALGUIA | 14 | 11.568 | 14,62 |
CLERO REGULAR | 8 | 9.983 | 12,62 |
TOTALES | 96 | 79.117 | 100,00 |
Os dominios da Fidalguía están muy repartidos. Destaca doña Joaquina de Oca titular da xurisdicción de Herboedo (a cabalo entre os actuais concellos de Laracha, Carballo e Arteixo) con 6 freguesias e 4.000 Has. e Don Joseph Bermudez con as xurisdicciós de Moras e Montemayor, na misma comarca, con 2 freguesías e 3.500 Has. de territorio.Por estamentos, a Nobleza Titulada acapara a maior proporción do territorio, con un 41%, sendo os principales representantes o Conde del Grajal, con 9 freguesías e 12.000 Has. de territorio centrado na xurisdicción de Villarprego, que ocupaba o actual concello de Tordoia. Séguenlle a Marquesa de Astorga con 3 freguesías e 6.500 Has. nas Encrobas (Cerceda) e o Conde de Lemos con 14 freguesías e outras 6.500 Has. de territorio na xurisdicción de Miraflores (actuais concellos de Oleiros, Sada e Culleredo).
![]() |
As propiedades de Realengo supoñían un 32% do total do territorio, e ainda máis da población si temos en conta o carácter de realengo da capital. Os seus veciños tiñan o privilexio de estar exentos de direitos señoriales. Comprendía as duas xurisdicciós de A Coruña e Bergantiños e abarcaba a 39 freguesías dos actuais concellos de A Coruña, Abegondo, Arteixo, Cambre, Carballo, Carral, Coristanco, Culleredo e Laracha.
Por último, por o que se refiere ó Clero regular sólo tiña presencia o Mosteiro de San Martín de Santiago, que posuía unhos dominios de certa importancia nas xurisdicciós de Rus, Soandres e Cambre, con unha superficie en torno ás 10.000 Has.
Enlaces:
Ordes (antigua provincia de Santiago)
Bergantiños (antigua provincia de Santiago)